Triển vọng Ngành Ô tô năm 2022: Bỏ qua những bất ổn trong ngắn hạn, nhu cầu ô tô có thể tiếp tục xu hướng tăng mạnh

Cổ phiếu của các doanh nghiệp ngành ô tô chỉ tăng trung bình 7,4% trong 2021, thấp hơn 26% so với mức tăng của VNIndex.

Top cổ phiếu trong ngành: HAX, với giá cổ phiếu tăng 105% YTD trong năm 2021. Mặc dù lợi nhuận ròng năm 2021 của công ty ước tính giảm 24% YoY do giãn cách xã hội nghiêm ngặt trong Q2 và Q3/2021, KQKD vẫn có sự phục hồi ấn tượng trong Q4 và ước tính doanh thu cả năm vẫn có thể tương đương so với năm ngoái. Một cổ phiếu khác là SVC, với giá cổ phiếu tăng 93% YTD. SVC cũng chịu ảnh hưởng từ đợt giãn cách xã hội trong Q3/2021 nhưng đã thực hiện cắt giảm nhiều chi phí hoạt động nên ước tính có thể ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận khoảng 13% YoY trong 2021.

Mặc dù giá cổ phiếu HAX và SVC đều tăng mạnh, cổ phiếu của công ty có vốn hóa lớn nhất trong ngành là VEA chỉ tăng giá 2% YTD do doanh số bán ô tô và xe máy đều sụt giảm, trong khi vướng mắc nhiều vấn đề về HĐKD chưa được giải quyết triệt để.

Những điểm chính của ngành trong năm 2021

• Doanh số ô tô ảm đạm do ảnh hưởng của làn sóng bùng phát Covid thứ 3 và thứ 4 tại Việt Nam, nhưng nhanh chóng hồi phục trong các tháng cuối năm: Do đợt bùng phát dịch bệnh kéo dài, doanh số bán ô tô 9 tháng đầu năm 2021 chỉ đạt 198.000 chiếc (- 3% YoY). Tuy nhiên, sau khi mở cửa trở lại trong Q4, doanh số ô tô đã có sự hồi phục mạnh, với ước tính 156.000 xe bán ra trong Q4 (+16% YoY), giúp doanh số cả năm 2021 ước đạt 354.000 chiếc (+5% YoY). Sự phục hồi được hỗ trợ bởi Thông tư 103 /2021/ND-CP gần đây của Chính phủ, giảm 50% phí trước bạ cho ô tô lắp ráp trong nước trong giai đoạn 6 tháng từ ngày 1/12/2021.

• Tình trạng thiếu hụt chip kéo dài có tác động bất ngờ đến ngành ô tô: Theo ước tính của Hiệp hội Linh kiện điện tử thế giới (ECIA), thời gian hoàn thành cho một đơn đặt hàng linh kiện chip ô tô ở thời điểm tháng 12/2021 đã kéo dài tới 5 tháng (gần 22 tuần), gấp đôi thời gian đặt hàng bình thường trước dịch Covid do vấn đề thiếu hụt chip toàn cầu. Trong giai đoạn này, nhiễu hãng xe đã phải cắt giảm 5%-10% sản lượng sản xuất, hoặc tạm hoãn ra mắt các mẫu xe mới. Tuy nhiên cho dù doanh số giảm, nhiều công ty ô tô lại có lợi nhuận tăng mạnh. Lũy kế 9T2021, lợi nhuận ròng toàn cầu của các hãng xe Honda, Ford, và Toyota tăng 129% YoY, 480% YoY và 102% YoY do nguồn cung ô tô giảm, cạnh tranh về giá giảm nhờ nhu cầu ô tô thế giới hồi phục tích cực trong 2021. Nhìn chung, tác động của thiếu hụt chip ở mức vừa phải đang giúp các công ty sản xuất ô tô đẩy mạnh lợi nhuận trong ngắn hạn.

• Xe nhập khẩu tràn vào thị trường với cạnh tranh gia tăng từ các hãng Trung Quốc: Trong 11T2021, tổng cung ô tô tại Việt Nam tăng 6% YoY, trong đó ô tô nhập khẩu tăng 26% YoY, chiếm 38% tổng doanh số bán xe ở Việt Nam (tăng 3% so với 2020), trong khi ô tô lắp ráp trong nước chỉ tăng 2% YoY. Đặc biệt, nhu cầu xe Trung Quốc nhập khẩu tiếp tục tăng mạnh. Trong 9T2021, có 16.300 xe ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc, gấp 5 lần so với cùng kỳ và chiếm 22% tổng số ô tô nhập khẩu.

• Các hãng xe lớn mất thị phần do cạnh tranh khốc liệt từ Vinfast và xe Trung Quốc: Nhìn chung, top 3 hãng xe lớn bao gồm Huyndai, Toyota và Thaco mất 5% tổng thị phần trong năm 2021, trong khi Vinfast giành thêm nhiều thị phần nhất (+4% thị phần trong 2021) và thị phần hãng xe Trung Quốc nhập khẩu tăng 2% thị phần do các thương hiệu mới và nhỏ như Vinfast, MG, BAIC giảm giá mạnh, đặc biệt trong đợt bùng phát làn sóng Covid thứ 4.

• Nhu cầu xe máy vẫn bão hòa: Tổng doanh số bán xe máy trong 2021 ước tính đạt 2,46 triệu chiếc (-8% YoY), chỉ bằng 76% doanh số trước Covid. Mặc dù có mô hình hồi phục tương tự như doanh số ô tô trong năm 2021, tốc độ hồi phục của doanh số xe máy lại yếu hơn nhiều do tỷ lệ sở hữu xe máy đã rất cao ở Việt Nam.

• Lợi nhuận các DN ô tô vẫn có sự cải thiện nhẹ do cắt giảm đáng kể các chi phí hoạt động: Mặc dù doanh số giảm, lợi nhuận ròng các công ty ô tô niêm yết vẫn tăng 6% YoY trong 2021, do tạm thời cắt giảm các chi phí hoạt động nhờ chuyển sang kênh bán hàng online và giảm mạnh chi phí lãi vay.

• Vinfast ra mắt mẫu xe điện đầu tiên lắp ráp trong nước, dẫn đầu xu hướng mới trên thị trường ô tô. Trong 2021, Vinfast ra mắt mẫu xe điện e34 đầu tiên được lắp ráp trong nước và bắt đầu đầu tư mạnh vào trạm sạc điện với ước tính khoảng 2.000 trạm sạc điện (40.000 điểm sạc) trên khắp Việt Nam. Điều này mở ra xu hướng xe điện mới tại Việt Nam có thể thay đổi đáng kể thị trường ô tô trong thời gian tới nhờ tốc độ phát triển nhanh chóng và nhiều ưu đãi từ chính phủ ở thời điểm hiện tại.

• Định giá của hầu hết các công ty ô tô niêm yết không thay đổi nhiều. Đối với các công ty ô tô trong phạm vi nghiên cứu của chúng tôi, PE trung bình năm 2021 là 10,2x, tương tự năm 2020 và phản ánh đúng câu chuyện tăng trưởng đi ngang trong năm 2021.

Triển vọng năm 2022

Triển vọng tăng trưởng năm 2022

• Bỏ qua những bất ổn trong ngắn hạn, triển vọng 2022 có thể tươi sáng hơn với khả năng phục hồi tương đối chắc chắn: Hiện tại, triển vọng ngắn hạn của các công ty ô tô vẫn còn chưa ổn định do dịch bệnh vẫn còn diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, với 70% dân số Việt Nam đã được tiêm vaccine mũi 2 tính đến cuối năm 2021, và các biến thể Covid mới có khả năng sẽ ít gây rủi ro tới sức khỏe hơn, chúng tôi ước tính tác động từ việc giãn cách xã hội sẽ ít nghiêm trọng hơn năm 2021.

• Chúng tôi ước tính nhu cầu ô tô sẽ tăng 16% YoY trong 2022. Chúng tôi cho rằng với mức nền so sánh thấp trong 2021, cùng với tỷ lệ sở hữu ô tô còn rất thấp tại Việt Nam và việc Chính phủ giảm 50% phí trước bạ theo Thông tư 103/2021/ND-CP có thể là nền tảng vững chắc cho mức tăng trưởng cao trong năm 2022. Ngoài ra, xu hướng sử dụng xe điện mới tại Việt Nam dẫn đầu bởi những mẫu xe điện của Vinfast sẽ thúc đẩy nhu cầu ô tô tăng cao hơn nữa trong 2022.

• Tình trạng thiếu cung chip tiếp tục làm giảm nguồn cung ô tô, lợi nhuận các công ty ô tô có thể đạt tăng trưởng mạnh: Theo dự báo của IHS Markit và Fitch Ratings, số lượng xe sản xuất trên toàn cầu sẽ ước tính giảm trung bình -4% YoY trong 2022, do tình trạng thiếu cung chip dự kiến tiếp diễn đến cho đến nửa cuối năm 2022. Nhiều công ty ô tô đã tăng giá bán mẫu xe mới trong 2021 và chúng tôi ước tính việc này sẽ có tác động rõ ràng tới thị trường ô tô trong 2022. Cả nhà sản xuất ô tô và đại lý phân phối sẽ hưởng lợi từ chênh lệch cung cầu trong ngắn hạn này.

• Vinfast sẽ dừng sản xuất xe xăng vào cuối năm 2022, tạo cơ hội cho nhiều hãng xe khác: Vinfast gần đây đã công bố sẽ dừng dần hoạt động sản xuất xe xăng đến cuối năm nay để tập trung vào xe điện. Hiện tại, xe xăng của Vinfast chiếm gần 11% thị phần ô tô trong nước, do đó tạo nhiều cơ hội cho các hãng xe khác phát triển và giành vị thế dẫn đầu. Ngoài ra, do Vinfast là một trong những công ty có khả năng cạnh tranh cao về giá, việc thương hiệu này rời thị trường có thể giúp giảm bớt đáng kể áp lực cạnh tranh giảm giá đối với các hãng xe khác.

Nguồn: SSI